source: liacs/ai/docs/index.html@ 291

Last change on this file since 291 was 2, checked in by Rick van der Zwet, 15 years ago

Initial import of data of old repository ('data') worth keeping (e.g. tracking
means of URL access statistics)

File size: 16.3 KB
RevLine 
[2]1<HTML>
2
3<HEAD>
4<TITLE>Kunstmatige intelligentie</TITLE>
5</HEAD>
6
7<BODY BGCOLOR="#FFFFFF" TEXT="black" LINK="blue" VLINK="red" ALINK="green">
8
9<H1>Kunstmatige intelligentie</H1>
10<IMG ALIGN=RIGHT SRC="ul.gif" ALT="">
11Het vak <em>Kunstmatige intelligentie</em>,
12ook wel <em>AI</em> (van <em>Artificial Intelligence</em>)
13genoemd, wordt verzorgd door
14<A HREF="/home/kosters/">dr. W.A. (Walter) Kosters</A>,
15geassisteerd door
16<A HREF="/home/edegraaf/">drs. Edgar de Graaf</A>,
17en wordt in het voorjaar van 2008 gegeven.
18<P>
19<font color=red>Note that the course is in DUTCH.</font>
20<p>
21<A HREF="#college">College</A>tijden:
22dinsdagen, van 13.45 tot 15.30 uur,
23in zaal 174 van het Snellius,
24het gebouw van Wiskunde en Informatica, Niels Bohrweg 1, Leiden.
25Data: 5 februari tot en met 22 april 2008.
26<font color=red>Let op:</font> er is ook college op dinsdag 6 mei 2008,
2711.15-13.00 uur, in zaal 174.
28Direct aansluitend aan de colleges is er uitgebreid gelegenheid vragen te stellen,
29met name over de programmeeropgaven, tijdens een vragenuur.
30<br>
31Er zijn vier werkcolleges gepland:
32maandag 25 februari, maandag 17 maart,
33maandag 7 april en dinsdag 6 mei 2008,
34steeds van 13.45 tot 15.30 uur, ook in zaal 174.
35Tijdens het semester worden wellicht ook nog enkele andere werkcolleges afgesproken.
36Er wordt hier gewerkt aan
37<A HREF="#archief">tentamenopgaven</A>
38en aan de verslagen van de
39<A HREF="#practicum">programmeeropgaven</A>.
40Onderwerpen voor deze werkcolleges:
41<ul>
42<li>maandag 25 februari 2008: ...
43<li>maandag 17 maart 2008: opgaven 1, 5, 18 en 25 van de
44 <a href="vanalles.pdf">Compilatie 2001-2007</a>
45<li>maandag 7 april 2008: opgaven 2, 6, 8 en 10 van de
46 <a href="vanalles.pdf">Compilatie 2001-2007</a>
47 <em>en</em> derde programmeeropgave
48<li>dinsdag 6 mei 2008: ...
49<li>...
50</ul>
51<p>
52Het vak levert 6 (zes) ECTS punten op in het nieuwe systeem (vanaf 2002/2003;
53voorheen waren dit 4 (vier) "oude" studiepunten).
54Naast het voldoende maken van het tentamen
55is het hiervoor ook nodig het
56<A HREF="#practicum">practicum</A>
57voldoende te hebben.
58Het eindcijfer wordt voor 99% bepaald door het tentamencijfer,
59eventueel enigszins afgerond in de richting van het gemiddelde practicumresultaat,
60<em>mits</em> beide voldoende zijn. Ten einde het practicum voldoende
61te maken, moeten de vier opgaven alle met minstens een 6
62of een "OK" beoordeeld zijn.
63<BR>
64Het college is in eerste instantie bedoeld voor tweede- en hogerejaars
65studenten Informatica, maar is ook interessant voor andere
66belangstellenden; voorkennis van de programmeertaal
67<A HREF="../pm/">C++</A>
68is sterk aan te raden.
69
70<h3>Tentamendata</h3>
71
72De tentamendata in <font color=red>2008</font> zijn:
73<ul>
74<li>woensdag 25 juni 2008, 14.00 - 17.00 uur<br>
75 vragenuur: maandag 23 juni 2008, 11.00 uur; zaal 174
76<li>hertentamen: vrijdag 15 augustus 2008, 14.00 - 17.00 uur
77</ul>
78
79<p>
80Alle cijfers (college voorjaar 2008) zijn te zijner tijd
81<A HREF="res08.txt">hier</A>
82te vinden.
83Zie ook
84<A HREF="geschied.html">vroeger</A>.
85
86<h3>Materiaal</h3>
87<A HREF="http://aima.cs.berkeley.edu/"><IMG ALIGN=RIGHT SRC="2esmall.jpg" ALT = "BOEK RN" BORDER="0"></A>
88
89Gebruik wordt gemaakt van het boek
90<A HREF="http://aima.cs.berkeley.edu/">Artificial intelligence, A modern approach</A>
91van Stuart J. Russell en Peter Norvig, second edition, Prentice Hall, 2003.
92Het kost in de winkel circa 60 euro;
93soms is de versie met slappe kaft goedkoper.<BR>
94In het bijzonder worden uit dit boek
95de volgende hoofdstukken behandeld:
961 (Introduction; lezen),
972 (Intelligent agents; lezen),
983 (Solving problems by searching; uitgebreid),
994 (Informed search and exploration; uitgebreid),
1005 (Constraint satisfaction problems; uitgebreid),
1016 (Adversarial search; uitgebreid),
1027 (Logical agents; lezen, met name Wumpus),
1038 (First order logic; lezen, met name Wumpus),
10414 (Probabilistic reasoning; uitgebreid; lees ook 13, Uncertainty),
10518 (Learning from observations; uitgebreid, met name beslissingsbomen),
10619.1 (Knowledge in learning; lezen),
10720.5 (Statistical learning methods; uitgebreid: neurale netwerken),
10821.1,2,3 (Reinforcement learning, geillustreerd met 17.1,2;
109uitgebreid, aangevuld met 4.3 Genetische algoritmen)
110en
11125 (Robotics; lezen, + concreet robot-programma),
112grotendeels in deze volgorde.
113Lees ook eens Hoofdstuk 26 (Philosophical foundations).
114<BR>
115Daarnaast werd in voorgaande jaren nog speciaal aandacht besteed aan het onderwerp
116<A HREF="datam.html">Data mining</A>, maar aangezien er nu een apart
117derdejaars vak is met die titel ...
118<p>
119Overige literatuur (niet kopen &mdash; tenzij je erg veel geld hebt):
120<ul>
121<li><A HREF="http://www.cs.unm.edu/~luger/">George F. Luger</A>,
122Artificial intelligence, Structures and strategies for complex problem solving, Fifth edition,
123Addison-Wesley, 2005.
124<li>R. Callan, Artificial intelligence,
125<a href="http://www.palgrave.com/">Palgrave Macmillan</a>, 2003.
126<li>Tom M. Mitchell,
127<A HREF="http://www.cs.cmu.edu/afs/cs.cmu.edu/user/mitchell/ftp/mlbook.html">Machine learning</A>,
128McGraw-Hill, 1997.
129<li>Michael Negnevitsky,
130<A HREF="http://www.booksites.net/negnevitsky/">Artificial intelligence, A guide to intelligent systems</A>, Addison-Wesley, Second edition, 2004.
131<li>
132E. Alpaydin,
133<a href="http://www.cmpe.boun.edu.tr/~ethem/i2ml/">Introduction to machine learning</a>,
134The MIT Press, 2004.
135</ul>
136
137<h3><A NAME="archief">Archief</A></h3>
138
139<ul>
140<li><A HREF="ten1juni.ps">tentamen 1 juni 2001</A> (in PostScript)
141met
142<A HREF="aiuit01.ps">uitwerking</A> (in PostScript)
143<li><A HREF="ten13aug.ps">tentamen 13 augustus 2001</A> (in PostScript)
144met
145<A HREF="aiuit201.ps">uitwerking</A> (in PostScript)
146<li><A HREF="ten5ju02.ps">tentamen 5 juni 2002</A> (in PostScript)
147<li><A HREF="te12au02.ps">tentamen 12 augustus 2002</A> (in PostScript)
148<li><A HREF="teai4603.pdf">tentamen 4 juni 2003</A> (in PDF)
149<li><A HREF="tai25603.pdf">tentamen 25 juni 2003</A> (in PDF)
150<li><A HREF="ai120803.pdf">tentamen 12 augustus 2003</A> (in PDF)
151<li><A HREF="tai40604.pdf">tentamen 4 juni 2004</A> (in PDF)
152<li><A HREF="ai3ju05.pdf">tentamen 3 juni 2005</A> (in PDF)
153<li><A HREF="tai200606.pdf">tentamen 20 juni 2006</A> (in PDF)
154<li><A HREF="tai200608.pdf">tentamen 21 augustus 2006</A> (in PDF)
155<li><A HREF="tai20071.pdf">tentamen 19 juni 2007</A> (in PDF)
156</ul>
157
158Handiger: bekijk de <a href="vanalles.pdf">Compilatie 2001-2007</a> (in PDF, 18 pagina's);
159<a href="antw.pdf">enkele antwoorden</a> (in PDF).
160<p>
161Er is meer informatie te vinden over het college
162<A HREF="geschied.html">de afgelopen jaren</A>.
163<BR>
164Let op: vanaf voorjaar 2005 hoort het onderwerp
165Data mining niet meer bij de tentamenstof.
166<P>
167<HR>
168
169<FONT COLOR=RED>
170<H2><A NAME="practicum">Het practicum</A></H2>
171</FONT>
172
173Voor iedere practicumopgave moeten worden ingeleverd:
174een minstens drie pagina's
175(laten we zeggen vijf pagina's, afgezien van de Appendix)
176tellend verslag in
177<A HREF="../stuva1/lshort.pdf">LaTeX</A>
178(dit is een GROTE tekst in PDF;
179zie ook <a href="latexsl.pdf">hier</a>
180voor een zeer korte inleiding, en
181<a href="/home/hoogeboo/stuva/land-intro.pdf">daar</a>
182voor een langere;
183of een heel korte zichzelf uitleggende
184<a href="sample2e.tex">voorbeeldfile</a>;
185of een leuke, uitgebreide, Vlaamse
186<A HREF="http://endymion.ugent.be/~gaspard/latex/">handleiding</A>),
187en een werkend programma (digitaal (mailen aan de docent)
188en uitgeprint in de Appendix
189van het verslag;
190stuur geen LaTeX/PS/PDF-files en ook geen executables).
191Het verslag moet een duidelijke opbouw hebben, bijvoorbeeld:
192<ol>
193<li>Inleiding ("dit is de tweede opdracht van het college ...")
194<li>Uitleg probleem (plaatje; "de spelregels zijn ...", gebruikte definities)
195<li>Theorie ("stelling zegt dat ...")
196<li>Aanpak (plaatje; "een drielaags neuraal netwerk ...")
197<li>Implementatie ("een dubbel array"; kort)
198<li>Experimenten (tabel, grafiek)
199<li>Conclusie ("ging fout als de testopstelling niet verlicht was")
200<li>Referenties (genummerd; naar alle wordt verwezen; "handleiding Lego-robots ...", "Russell en Norvig ...")<BR>
201Een fatsoenlijke referentie ziet er uit als:<BR>
202 [1] S.J. Russell en P. Norvig, Artificial intelligence, A modern approach,
203 second edition, Prentice Hall, 2003
204<li>Appendix: het programma;
205 tip: vervang tabs door spaties,
206 kies kleiner lettertype, en zet het tussen <tt>\begin{verbatim}</tt>
207 en <tt>\end{verbatim}</tt>;
208 liefhebbers: gebruik package <tt>verbatim</tt> en het commando
209 <tt>\verbatiminput{eigen.file}</tt>
210</ol>
211Er is een klein skelet voor de verslagen:
212<a href="verslag.tex">verslag.tex</a>,
213dat deze <a href="verslag.pdf">PDF-versie</a> op kan leveren.
214Zie ook
215<a href="opm.pdf">diverse opmerkingen</a>.
216<P>
217De deadlines zijn strikt, overleg eventueel
218met de docent(en).
219Voor alle opdrachten geldt dat ze nog voorlopig zijn, aanvullingen
220tijdens het semester zullen zeker voorkomen.
221Eigen initiatief wordt &mdash;na overleg&mdash; op prijs gesteld.
222<BR>
223De opgaven worden per stuk als volgt beoordeeld:
224er wordt gekeken naar het verslag en het
225programma (met name werking en leesbaarheid);
226originaliteit beinvloedt de eind-afronding.
227De cijfers zijn
228<A HREF="res08.txt">hier</A>
229te vinden. Oude cijfers: bij de docent.
230<BR>
231Het practicum bestaat zoals gezegd uit vier opgaven
232(<font color=red>Let op: dit zijn deels nog de opgaven van vorig jaar (2007)</font>):
233
234<ol>
235<li> <b>Bridge</b>; deadline <b>dinsdag 26 februari 2008</b><BR>
236 Zie verder <a href="bridge.html">hier</a>.
237 <!-- Vragensessie: dinsdag 20 februari 2007, 15.45 uur, zaal 401.-->
238
239<li>
240<b>Robotica</b>; deadline <b>dinsdag 18 maart 2008</b><BR>
241 Maak vier robots voor het programma
242 <a href="http://www.cyty.com/robocom/">RoboCom</a>,
243 zie voor de Linux-versie verder <a href="robotour.pdf">RoboCom Linux tips</a>.
244 Tip: lees eerst deze
245 <a href="http://www.cyty.com/robocom/download/RobSci_E.html">documentatie</a>.<br>
246 Inleveren: verslag op papier (met bots in de appendix) en email
247 met de bots.
248 <!--Vragensessie: donderdag 15 maart 2007, 15.45 uur.-->
249
250<li>
251<b>Neuraal netwerk</b>; deadline <b>dinsdag 8 april 2008</b><BR>
252 <font color=red>VERSIE 2007</FONT>
253 Schrijf in C++ een neuraal netwerk, dat van een hit op
254 een webserver het tijdsverschil sinds de vorige hit vanaf hetzelfde
255 ip-adres voorspelt.
256 Meer informatie <a href="nn07.html">hier</a>.
257<!-- Vragensessie, gecombineerd met sommen-werkcollege:
258 donderdag 12 april 2007, 15.45 uur.-->
259
260
261<li>
262<b>Genetisch algoritme</b>; deadline <b>dinsdag 6 mei 2008</b><BR>
263 <font color=red>VERSIE 2007</FONT>
264 Schrijf in C++ een Genetisch algoritme, dat een
265 magisch vierkant maakt.
266 Meer informatie <a href="ga07.html">hier</a>.
267<!-- Vragensessie: dinsdag 8 mei 2007, 15.45 uur.-->
268
269</ol>
270
271<HR>
272
273<FONT COLOR=RED>
274<H2><A NAME="college">De colleges</A></H2>
275</FONT>
276
277Tijdens de colleges wordt het volgende behandeld.
278Het programma is uiteraard voorlopig,
279zelfs als het semester voorbij is &mdash; op deze webpagina is steeds
280de meest actuele versie te vinden.
281Voor sheets van voorgaande jaren raadplege men
282<A HREF="geschied.html">de oude pagina's</A>.
283Tijdens de colleges vinden ook discussies plaats
284over de genoemde hoofdstukken van Russell/Norvig.
285De sheets zijn voornamelijk gebaseerd op die van deze beide heren,
286en op sheets die vorige docenten fabriceerden.<BR>
287En voor de liefhebbers:
288<a href="totaal.pdf">alle 335 sheets</a> (in PDF, 2 MB; <font color=red>VERSIE 2007</font>).
289<BR>
290Er wordt op het
291tentamen vanzelfsprekend nog wel eens iets gevraagd wat niet (letterlijk)
292op de sheets staat ...
293<p>
294<font color=red>Let op: dit zijn deels nog de colleges van vorig jaar (2007)</font>:
295<ol>
296
297<li>dinsdag 5 februari 2008<BR>
298 Algemene introductie; het
299 <A HREF="#practicum">practicum</A>, met name de eerste opgave.<BR>
300 Hoofdstuk 1
301 (Introductie) in vogelvlucht, zie de sheets:
302 <BR>
303 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<a href="aieen.pdf">Introductie</a><BR>
304 Leuk leesvoer:<br>
305 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<a href="http://www.loebner.net/Prizef/TuringArticle.html">Alan Turing's "Computing machinery and intelligence"</a><br>
306 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<a href="hutchens96how.ps">Jason Hutchens' "How to pass the Turing test by cheating"</a>
307
308<li>maandag 12 februari 2007<BR>
309 Hoofdstuk 2 (Intelligente agenten), zie de sheets:<BR>
310 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
311 <a href="agenten.pdf">Intelligente agenten</a>
312
313<p><font color=red>==================== vanaf hier nog VERSIE 2007=====================</font>
314
315
316<li>maandag 19 februari 2007<BR>
317 Hoofdstuk 3 (Probleemoplossen en zoeken), zie de sheets:<BR>
318 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
319 <a href="zoeken.pdf">Probleemoplossen en zoeken</a>
320
321<li>maandag 26 februari 2007<BR>
322 Robotica,
323 in het bijzonder
324 <a href="http://www.cyty.com/robocom/">RoboCom</a>.
325 Lees ook Hoofdstuk 25 (Robotica) van Russell en Norvig.
326 Dit alles ten behoeve van de tweede
327 <A HREF="#practicum">practicum</A>-opgave.
328 (Tot en met 2005 deden we
329 <A HREF="http://www.cs.uu.nl/people/markov/lego/index.html">Lego-robots</A>,
330 zie de
331 <A HREF="legotutorial.pdf">handleiding</A>
332 (288 kB, PDF; geschreven door Mark Overmars).)<BR>
333 Zie ook de sheets:<BR>
334 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
335 <a href="robot.pdf">Robotica</a><BR>
336 Hoofdstuk 3, vervolg.<BR>
337 Leuk leesvoer:<br>
338 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<a href="rodneybrooks.pdf">Rodney Brooks' "Intelligence without representation"</a>
339
340
341<li>maandag 5 maart 2007<BR>
342 Hoofdstuk 4 (Gericht zoeken), zie de sheets:<BR>
343 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
344 <a href="gericht.pdf">Gericht zoeken</a>
345
346<li>maandag 12 maart 2007<BR>
347 Hoofdstuk 4, vervolg.<BR>
348 Hoofdstuk 5 (Constraint Satisfaction Problemen),
349 zie de sheets:<BR>
350 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
351 <a href="csps.pdf">CSP's</a>
352
353
354<li>maandag 19 maart 2007<BR>
355 Algemene informatie over de derde
356 <A HREF="#practicum">practicum</A>-opgave;
357 <A HREF="perl.pdf">Perl</A>.<BR>
358 Hoofdstuk 20.5 (Neurale netwerken),
359 zie de sheets:<BR>
360 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
361 <a href="neuraal.pdf">Neurale netwerken</a><br>
362 Denk ook aan het sommen-werkcollege op dinsdag 20 maart, 15.45 uur:
363 opgaven
364 1, 5, 18 en 25 van
365 <a href="vanalles.pdf">Compilatie 2001-2007</a> (in PDF, 18 pagina's).
366
367<li>maandag 26 maart 2007<BR>
368 Hoofdstuk 6 (Spel(l)en), zie de sheets:<BR>
369 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
370 <a href="spellen.pdf">Spel(l)en</a>
371 <BR>
372 Leuk leesvoer:<br>
373 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;H.J. van den Herik, J.W.H.M. Uiterwijk en J. van Rijswijck,
374 Games solved: Now and in the future,<br>
375 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<a href="http://www.sciencedirect.com/">Artificial Intelligence</a>
376 134 (2002) 277-311
377 (ophalen vanaf PC binnen universiteit)
378
379<li>maandag 2 april 2007<BR>
380 Hoofdstukken 7 (Logisch redenerende agenten),
381 8 (Eerste orde logica)
382 en 10.3, zie de sheets:<BR>
383 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
384 <a href="logisch.pdf">Logische agenten</a><br>
385 Denk ook aan het sommen-werkcollege op donderdag 12 april, 15.45 uur:
386 opgaven
387 2, 8, 10 en 6 van
388 <a href="vanalles.pdf">Compilatie 2001-2007</a> (in PDF, 18 pagina's).
389
390<li>maandag 16 april 2007<BR>
391 Algemene informatie over de vierde
392 <A HREF="#practicum">practicum</A>-opgave.<BR>
393 Vervolg van vorige keer.<BR>
394 Hoofdstuk 4.3 (Genetische algoritmen),
395 zie de sheets:<BR>
396 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
397 <a href="genetisch.pdf">Genetische algoritmen</a>
398
399
400<li>maandag 23 april 2007<BR>
401 Hoofdstuk 18 (Leren van/uit observaties),
402 met name ID3, en Hoofdstuk 19.1, kort;
403 Hoofdstuk 21.1,2,3 (Reinforcement leren, geillustreerd met 17.1,2 (deels));
404 zie de sheets:<BR>
405 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
406 <a href="leren.pdf">Leren</a>
407
408<li><font color=red>dinsdag 1 mei 2007, zaal 174</font><BR>
409 Hoofdstuk 13 (Onzekerheid; kort) en
410 Hoofdstuk 14 (Bayesiaanse netwerken),
411 zie de sheets:<BR>
412 &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
413 <a href="bayesnet.pdf">Bayesiaanse netwerken</a>
414
415<li>maandag 7 mei 2007<BR>
416 Van alles.
417 <BR>
418 Oude tentamens, zie het
419 <A HREF="#archief">archief</A>,
420 in het bijzonder opgaven
421 7, 11, 12, 17 en 20 van
422 <a href="vanalles.pdf">Compilatie 2001-2007</a> (in PDF, 18 pagina's);
423 <a href="antw.pdf">enkele antwoorden</a> (in PDF).
424</ol>
425
426Genoemde hoofdstukken komen steeds uit het boek van Russell en Norvig,
427tweede druk &mdash; met dank voor een flink gedeelte van de sheets en de meeste plaatjes.
428
429<P>
430<hr>
431<p>
432Vragen en/of opmerkingen kunnen worden gestuurd
433naar: <em><A HREF="mailto:kosters@liacs.nl">kosters@liacs.nl</A></em>.
434<p>
43512 februari 2008 &mdash; <b>http://www.liacs.nl/home/kosters/AI/index.html</b>
436
437</BODY>
438
439</HTML>
440
Note: See TracBrowser for help on using the repository browser.